بهترین طرز مصرف توت فرنگی در ابتدای غذاست و باید آن را بدون شکر یا کرم مصرفکرد. توتفرنگی را باید با آب جاری شست زیرا اگر مدتی در آب بماند عطر و خواص مفید آن از دستمیرود.
توتفرنگی گیاهی علفی است و ساقههای آن به دو نوع خوابیده و قائم است که ریزوم، برگ و میوهی آن قابل استفادهاست. در فارسی به آن «چیالک» و در ترکی «چیلک» میگویند. هر چند این میوه از قدیم در جنگلهای مرطوب و معتدل ایران به خصوص قرهداغ و حسنبگلو به طور خودرو به عمل میآمدهاست، با این حال به آن لقب «توت فرنگی» دادهاند.
خواص توت فرنگی
توت فرنگی به دلیل داشتن املاح معدنی از قبیل کلسیم، فسفر، پتاسیم و آهن و سرشار بودن از ویتامینهای B ،C ، قند، سلولز، مواد چربی و آلبومی- نوئید دارای خواص بسیار است که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشارهکرد.
ریشهی توتفرنگی:
- به علت داشتن آهن، آهک و اسید سالیسیلیک، مسکن و تب بر بوده و برای مبتلایان به نقرس و امراض کبدی مفید است.
- در درمان اسهالهای مزمن و جلوگیری از ترشی زیاد معده و درمان ورم کیسهی مثانه و مجاری ادرار توصیه میشود.
برگ توتفرنگی:
- اثر قابض و مدر دارد و از دمکردهی آن به صورت چای به عنوان ادرارآور استفاده میشود.
- جوشاندهی برگ توتفرنگی تصفیه کنندهی خون و آرام کنندهی اعصاب است و در رفع اسهالهای ساده، تحریکات و ناراحتیهای مجاری ادرار نیز کاربرد دارد. گاهی این جوشانده ادرار را به رنگ تندی درمیآورد که نباید از آن نگران شد زیرا سموم بدن از این راه به خارج دفع میشود.
میوهی توتفرنگی:
- مقوّی قلب بوده، صفرابر خوبی است و خون را قلیایی میکند.
- مجاری تنفسی و ادرار و سوراخهای پوست را زهکشی میکند.
- حرکات دودی رودهها را زیاد کرده و به هضم غذا کمک میکند.
- به دلیل دارا بودن ویتامین A عامل نمو و تولید انساج است؛ بنابراین عمر انسان را طولانی میکند.
- خوردن و مالیدن آن بر روی پوست صورت، از پیری زودرس جلوگیری میکند و باعث شادابی و جوانی پوست میشود.
- آب توتفرنگی میکروب حصبه و تیفوئید را میکشد و رژیم آن فشار خون را تنظیم و قوای عمومی بدن را تقویت میکند.
- به علّت دارا بودن قند لولوز برای مبتلایان به مرض قندی بیزیان است.
علاوه بر موارد فوق توتفرنگی در معالجه و درمان درد مفاصل، کرم روده، انواع اولسر (زخم)، امراض جلدی، سل ریوی، یرقان، یبوست، تصلّب شرائین و... مفید است و از سرطان جلوگیری میکند.
طریقهی مصرف:
بهترین طرز مصرف توت فرنگی در ابتدای غذاست و باید آن را بدون شکر یا کرم مصرفکرد. توتفرنگی را باید با آب جاری شست زیرا اگر مدتی در آب بماند عطر و خواص مفید آن از دستمیرود. برای استفاده از برگ و ریشهی این میوه باید ریشهها را در بهار از خاک بیرونآورد و برگها را قبل از گلدادن چید و مورد استفاده قرارداد.
موارد منع مصرف:
مصرف توتفرنگی برای مبتلایان به سنگکلیه از نوع اکسالات منع گردیدهاست. بعضی از اشخاص نسبت به این میوه حساسیت دارند و پس از خوردن آن دچار کهیر و خارش پوستی میشوند. در این باره دو علت مطرح میشود:
1. مصرف این میوه بعد از غذاهای سنگین به عنوان دسر و بهعبارتی سوء تغذیه.
2. حساسیت به میکروبها و عوامل خاجی این میوه که با شستوشوی تمیز این مشکل از بین میرود.
منابع
1. بافنده، صارم، میوهها و گیاهان: ضد پیری، ضدّ چاقی، ضدّ لاغری، مشهد، کتاب درمانی، 1377.
2. جزایری، غیاث الدین، زبان خوراکیها، ج1، چاپ بیست و چهار، تهران، امیر کبیر،1387.
3. صانعی، صفدر، تعالیم بهداشتی اسلام، مشهد، کتابفروشی جعفری، 1349.
4. نراقی، مهدی، خوردنیهای شفابخش، چاپ هفتم، ویرایش دوم، تهران، امیر کبیر، 1386.
5. واحد پژوهش و تحقیقات نسیم حیات، میوه درمانی، چاپ ششم، قم، نسیم حیات، 1391.
شماره نشریه: شمیم نرجس شماره 28