الگوی مصرف میوه

خواص موز و موارد مصرف آن/ *زکیه عابدینی‏نیا

طبع این میوه گرم و معتدل است (نعیمی، ص472) و از خواص آن می‏توان کمک به افزایش قدرت مغزی و کاهش فشار خون، کمک به درمان اسهال، سردرد، زخم معده و رفع مشکلات قبل از قاعدگی را نام برد. این میوه هم‏چنین در افزایش میل جنسی مؤثّر است (ساداتیان و دیگران، ص173). مصرف این میوه در زمان بارداری، جنین را قوی می‏کند و اگر به صورت رسیده مصرف شود، سوء‏هاضمه را برطرف می‏سازد (نعیمی، ص472). این میوه خلط‏آور است و از سکته‏ی قلبی نيز پیشگیری می‏کند (همان).

قسمت‏ های مورد استفاده ‏ی موز:

موز گیاهی است علفی و پایدار و گل‏های آن به صورت دسته‏ای و سنبله است. میوه‏ی آن سبز است که بعد از رسیدن به رنگ زرد درمی‏آید (ساداتیان و دیگران، ص172). موز از گوشت و پوست تشکیل شده‏است که مردم بيشتر گوشت آن را مصرف می‏كنند و پوست آن را دور مي‌ريزند. ریشه، پوست، شیره، گل و برگ درخت اين ميوه مصارف طبّی دارد (نعیمی، ص472).

خواص سایر قسمت‏ های درخت موز:

پوست موز، دارای خواصی است که اغلب نادیده گرفته می‏شود. اگر پوست موز سوزانده شود و به شکل خاکستر درآید و روی زخم پاشیده شود، ضمادی بسیار مناسب برای خشک کردن زخم است. هم‏چنین خاکستر آن برای رفع ترک کف پا مناسب است. شیره‏ی درخت این میوه در درمان یرقان، آنفولانزا و عطش مؤثّر است. ریشه‏ی آن تب‏بُر است و گل و ضماد برگ آن در امراض قلبی و آنژین صدری مورد استفاده قرار می‏گیرد (همان).

روش‏ هایی برای جلوگیری از اسراف موز:

موز از جمله میوه‏هایی است که سرعت فاسدشدن بالایی دارد و بعد از چند روز رنگ آن تیره می‏شود و طعم خود را از دست مي‌دهد. با این حال توصیه می‏شود میوه‏ی کدر شده را با شیر مخلوط كنيد و از خواص آن بهره ببرید. اگر موز زیادی دارید که بدون استفاده مانده، آن‏ها را پوست کرده و با کمی آب‏لیمو مخلوط و منجمد کنید. از این مخلوط می‏توانید در غذاها یا دسرهایی که حاوی موز هستند استفاده نماييد. پوست موز را نیز می‏توان به صورت خاکستر تا زمانی که مورد استفاده قرار گيرد، در محفظه‏ای نگه‏داری کرد. مالیدن سطح داخلی پوست موز روی محل یخ‏زدگی و یا زگیل در بهبود آن مؤثّر است (ساداتیان، 172).

نکات پزشکی در مصرف موز:

1-    هنگام مصرف این میوه باید دقّت داشت که موز دارای مقدار زیادی قند و كربوهیدرات (نشاسته) است و برای افرادی که مبتلا به قند خون می‏باشند، زیان‏آور است و به هیچ وجه نباید مصرف شود (کیانی، ص351).

2-    مصرف اين ميوه در بعضی افراد به خصوص افراد مسن، موجب دل‏درد و دل‏پیچه می‏شود.

3-    هم‌چنين مصرف آن برای کسانی‏که مي‌خواهند لاغر شوند، توصیه نمی‏شود (نعیمی، ص473).

4-    اين ميوه اگر نرسیده یا همراه با آب مصرف شود سبب سوء‏هاضمه می‏گردد.

موز در آیات و روایات:

در سوره‏ی واقعه، آیه‏ی 29، آن‏جا که از اوصاف بهشت سخن گفته‏است، می‏خوانیم: «وَ طلْحٍ مَنضودٍ»؛ و درختان موز که میوه‏اش خوشه خوشه روی هم پیچیده شده‏است.

در این سوره از موز به عنوان یکی از نعمت‏های بهشتی نام‏برده و به ظاهر زیبا و جنبه‏ی زینتی آن اشاره شده‏است. کلمه‏ی «طلح» نام درخت موز است. بعضی گفته‏اند «طلح» موز نیست، بلکه درختی است که سایه‏ی مرطوب و خنکی دارد و این به دلیل برگ‏های پهن آن است. بعضی دیگر نیز آن را درخت ام‏غیلان دانسته‏اند که شکوفه‏هایی خوش‏بو دارد (طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن).

اگرچه در این آیه به طور مستقیم سخن از خواص موز نیامده، امّا به همین میزان که در رده‏ی نعمت‏های بهشتی قرار گرفته، نشانگر خواص بسیار بالا و ارزشمند آن است.

منابع:

1-    نعیمی، محمدحسن، خواص خوردنی‏های شفابخش و مضرّات آن‏ها، تهران: نسل نو اندیش، 1387.

2-    کیانی، کاظم، خواص و مضرّات گیاهان دارویی، میوه‏ها و سبزیجات، تبریز: زر قلم، 1388.

3-    عبداللهی، زهرا، شیوه‏ی نگه‏داری فرآورده‏های گوشتی، میوه‏ها و سبزیجات (اینترنت)، www.aftab.ir.

4-    طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه‏ی محمدباقر موسوی همدانی، تهران، انتشارات محمدی، 1360، 253:37.