دانشگاه معارف الهي (زيارت آل ياسين)

 دانشگاه معارف الهي (شرحي بر زيارت آل ياسين)/ استاد رثايي

زیارت آل یاسین از معارف عمیق نهفته در مکتب تشیع و مشتمل بر مناقب و فضایل والای حضرت صاحب الزمان(عج) است از جمله فضایل حضرت در زیارت این است که آن وجود مقدس مصداق وعده‌ی راستین الهی برای تحقق عدالت و مصداق لطف و رحمت گسترده خداوند بر بشریت است. مطالب ذیل شرح و توصیفی است در حدّ فهم قاصر ما از این صفات والد:

«السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْعَلَمُ الْمَنْصُوبُ وَ الْعِلْمُ الْمَصْبُوبُ وَ الْغَوْثُ وَ الرَّحْمَةُ الْوَاسِعَةُ وَعْداً غَيْرَ مَكْذُوب»

«سلام بر تو ای پرچم برافراشته و ای دانش‌ریزان و ای فریادرس بی‌کسان و ای رحمت بی‌کران؛ وعده‌ای خالی از دروغ و همراه با راستی و صدق»

در قسمت گذشته، حضرت ولی عصر(عج) را به عنوان رحمت واسعه شناختیم؛ رحمتی که فراگیر است و همه طفیل این نعمتند. زمانی‌که ظهور کند جهانیان این نعمت و رحمت واسعه را درک می‌کنند.

چرا در زمان غیبت ما از این رحمت چیزی نمی‌فهمیم و جای پای آن را در زندگی نمی‌بینیم؟

برای رسیدن و درک واقعی رحمت واسعه، پیش نیاز لازم است.

الف. استغفار، قرآن می‌فرماید: «لَوْ لا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» (نمل/46)؛ چرا استغفار نمی‌کنید تا مورد رحمت قرار گیرید؟

استغفار به معنای طلب ستر و پوشش است؛ یعنی ما بخواهیم تحت پوشش رحمت واسعه‌ی خداوند و حضرت ولی عصر(عج) قرار بگیریم و توسعه‌ی رحمت در ما جلوه‌گری کند.

ب. تقوا و نیکوکاری: قرآن می‌فرماید: «إِنَّ رَحْمَةَ اللَّهِ قَريبٌ مِنَ الْمُحْسِنينَ» (اعراف/56)؛ رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است.

به هر نسبتی که گفتار، عقیده و اعمال ما در مسیر تقوا و نیکوکاری قرار گیرد مشمول رحمت واسعه‌ی الهی شده و به آن حضرت نزدیک‌تر می‌گردیم. پس بدانیم هرگونه کمالی که تا به حال نصیب ما شده به وساطت حضرت و به یُمن وجود مقدّس ایشان، می‌باشد. زندگی بدون رحمت واسعه، ورشکسته و خسران دیده است. اوست که با رحمت و عطایای فراوان خود، ظرفیت‌های ما را افزایش داده و ما را از خسران نجات می‌دهد.

اگر یقین و باور داشته باشیم که حضرت ولی عصر(عج) رحمت واسعه هستند و رحمتشان جهانگیر است: «وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ء»(اعراف/156) دیگر برای زندگی حال و آینده‌ی خود و خانواده، نگرانی در وجودمان نداریم.

«وَعْداً غَيْرَ مَكْذُوب»؛ (این رحمت واسعه) وعده‌ای خالی از دروغ است.

در این جمله از زیارت، احتمالاتی داده شده است:

1. این جمله «وَعْداً غَيْرَ مَكْذُوب» مربوط به تمام فقرات این سلام باشد؛ یعنی این عَلَم مَنصوب، عِلمُ مَصبوب، این غوث و رحمت واسعه، وعده‌ای است حتمی و غیرقابل شک و تردید.

2. این جمله متعلّق به همه‌ی سلام‌های گذشته از آغاز زیارت است که متضمّن اوصاف آن وجود مقدّس می‌باشد. اگر ما به امام زمانS به عنوان «دَاعِيَ اللَّهِ، رَبَّانِيَّ آيَاتِه، خَلِيفَةَ اللَّه، بَقیَّةَ الله، مِيثَاقَ اللَّه، ْغَوْث وَ رحمت واسعه»، سلام می‌دهیم، همه وعده‌ای است قطعی که هیچ کذبی در آن راه ندارد.

3. احتمال دیگر آن است که بگوییم این جمله پیوندی با فقرات سابق نداشته و جمله‌ای است مستقل و بیان‌گر صفتی دیگر برای آن حضرت؛ همانند سایر صفات. یعنی غَيْر مَكْذُوب، هم سلامی است که به آقا می‌دهیم، وعده‌ی راستین بودن هم جزء صفات آن حضرت است. آهنگ وصالی، در گوش همة کسانی که این وعده به آن‌ها داده شده، زمزمه می‌شود.

این وعده‌ی بزرگ الهی، به هیچ وجه دروغ نیست برخلاف وعده‌های حکّام ستمگر و احزاب و گروه‌های سیاسی دنیا که در طول تاریخ دروغ بوده، وعده‌ها و توخالی بودن شعارهایشان به اثبات رسیده و بر همگان معلوم گردیده است. چه بسیار حکومت‌هایی که پیش از دستیابی به قدرت، خود را نجات بخش مردم و دلسوز فقرا و ضعفا قلمداد می‌کنند، امّا پس از به قدرت رسیدن، تمام گفته‌ها و وعده‌ها را نادیده می‌گیرند و فقط به چپاول اموال و تحکیم دستگاه ریاست خود می‌پردازند.

از وعده‌ها و ادّعاهای دروغین فرعون گرفته که چنین وانمود می‌کرد که برای دین و دنیای مردم دلسوزی می‌کند، گرفته تا وعده‌ها و شعارهای امروزی که آزادی و اصلاح طلبی و دموکراسی و تمدّن و... را سرپوشی و دست آویزی برای رسیدن به هوس‌های فردی و گروهی و حزبی قرار داده‌اند. مدینه‌ی فاضله‌ای که دولت‌های دنیا مدّعی رهبری ملّت‌های خود به سوی آنند، جز در حرف و شعارها و رؤیاها جایی یافت نمی‌شود و هر روز قانون نوین و طرح تازه‌ای عنوان می‌کنند که روز دیگر معایب و نواقص آن آشکار می‌گردد.

امّا وعده‌ی الهی حق است و دروغ در آن راه ندارد. دلایل آن روشن و محکم است و بارها به تجربه رسیده. تجربه‌ی حکومت بعضی از انبیاء‰، همچون داود و سلیمان(ع)، که ظلم و فقر در آن‌ها دیده نمی‌شد و دوران شکوهمند پیامبر اسلام(ص) و امیرمؤمنان(ع) نشان‌گر آینده‌ی روشن حکومت جهانی حضرت مهدیS می‌باشد.

به امید آن‌که این وعده‌ی الهی محقّق گردد. ان شاء الله