تنظيم: مرضیه پورباقر مهنه
مقدمه
تابستان است و هوا بسيار گرم؛ امّا از ماندن توي خانه هم كلافهام. ميپرسم چند شنبه است؟
ـ سه شنبه. اين را مادرم در حالي كه ليوان شربت خاكشير را روي لب گذاشته ميگويد.
كولر را روي درجهي تند ميگذارم. گوشي تلفن را برميدارم و با مريم دوستم قرار ميگذارم كه بيرون برويم. به مادرم ميگويم: شما نميآييد؟ سرش را به علامت مثبت تكان ميدهد.
عصرهاي سهشنبه درس تفسير، گرما و سرما نميشناسد. استاد طاهايي آياتالولايه را ميگويد و ما با جان دل ميشنويم و يادداشت برميداريم. درس به پايان ميرسد و تا اذان مغرب فرصت خوبي است تا به استاد نزديكتر شويم و گفتگويي خودماني داشته باشيم. دختران ديگر هم به جمعمان اضافه ميشوند. ايّام شعبانيه است و استاد با همان لبخند هميشگي ميگويد: اعياد مباركتان باشد. عروسي كدامتان است؟
و ما دسته جمعي ميگوييم: استاد! كو تا عروسي با اين اوضاع اقتصادي؟
و استاد برايمان اينگونه ميگويد:
*عزيزان! اگر به روایات و آیات الهی توجّه کنیم، دستور است که در ازدواج سرعت داشته باشید. در آیهي 32 از سورهي مباركهي نور خداوند میفرماید: «وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى مِنْكُمْ وَ الصَّالِحِينَ مِنْ عِبادِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّه مِنْ فَضْلِه»؛ شما بیجفتان را جفت بدهید، برای دختران و پسرانتان، همسرانی که صلاحیت دارند و شایسته هستند انتخاب کنید و ترس از فقر هم نداشته باشید. اگر فقیر هم باشند، نگویید چگونه این پسر را زن بدهیم و یا از کجا به این دختر جهیزیه دهیم. خداوند از فضل خودش بینیازشان میکند. یک عامل نگهداری دختر و پسر و ازدواج دیر هنگام آنها از طرف خانوادههایشان همین ترس از نداشتن است. قرآن میفرماید: نترسید! خداوند ـتبارک و تعالیـ رزّاق است. اگر فقیر باشند خدا آنها را غنی و بینیاز میکند و ازدواج هم سبب ازدیاد روزی میشود. خداوند وعده داده است که بینیاز میکند.
يكي ميگويد: حالا براي چي اينقدر عجله؟
*اینکه دستور داده شده است هر چه زودتر براي ازدواج پسر و دختر اقدام کنید، به خاطر پیامدهای آن است. اگر نیاز جنسی دختر و پسر در سن ازدواج جوابگو نداشته باشد، خدای نکرده به انحراف کشیده میشوند. این طور نیست که همه تسلّط بر نفس داشته باشند، بتوانند خودداری کنند و صبر و پایداری داشته باشند. بنابراین خانوادهها بايد هر چه زودتر براي ازدواج پسر و دختر اقدام کنند.
خانوم ما هنوز درس داريم. ازدواج كنيم يا از درس عقب ميمانيم يا به زندگيمان نميتوانيم رسيدگي كنيم.
*اول ازدواج بعد درس. بارها گفته میشود که این پسر درس دارد، این دختر درس میخواند. ازدواج باشد برای بعد از تحصیلشان؛ که این هم اصلاً صحیح نیست. از طرفی«اطْلُبُوا الْعِلْمَ مِنَ الْمَهْدِ إِلَى اللَّحْد» داریم که از گهواره تا گور دانش بجوي؛ صحیح نیست که درس را ترک کنند، باید درس بخوانند. ولی ازدواج مانع درس خواندن در حوزه یا دانشگاه نمیشود. درس بخوانند و ضمن ازدواج شرط تحصیل را داشته باشند. افرادی هستند که شش کلاس سواد داشتند بعد از ازدواج درس خواندند لیسانس و فوق لیسانس گرفتند و دارند دکترا میگیرند. پس ازدواج مانع تحصیل نیست. ما این را نمیپسندیم که درس نخوانند و فقط خانهداری کنند. این را اسلام هم نمیپسندد؛ امّا فراموش نشود وظایف اوّلیه و ضروری در زندگی، همسرداری و تربیت فرزند است. پسر کسب و کاری داشته باشد که بتواند زندگیش را اداره کند و دختر هم بتواند خوب همسرداری كند و فرزندان خوبي تربیت كند. البتّه در اين صورت درس با کندی پیش میرود ولی باید به وظایف اوّلیهاش هم توجّه داشته باشد. درس را هم ادامه دهد. هرچه بیشتر درس بخواند وظیفهشناسیاش بیشتر میشود.
استاد! خوب ما ميخواهيم ليسانس و فوق ليسانس بگيريم. حدّاقل همسرمان هم بايد همينقدر درس خوانده باشد تا هم كفو هم باشيم!
*توصیهی ما این است که این افراد یک مقدار غرورشان را بشکنند، قدری به ایمان طرف مقابل فکر کنند. مهمترین سرمایه برای مرد یا زن ایمان اوست. اگر واقعاً ایمان والایی داشته باشد حالا از نظر سواد کمتر باشد ولی فهمش خوب باشد، قبولش کنند. افراد زیادی هستند که خانمها تحصیلات عالیه دارند امّا همسرانشان درس کمتری خواندهاند. این خانم فهمیده شده، میداند چه طور زندگی کند. البتّه قدری مشکل است که با هم همفکر نباشند؛ امّا هم عقیده که هستند. آنچه که دو فرد را به هم نزدیک میکند عقیده است که عقیدهشان یکی باشد. در صورتی که همفکر نباشند زن میسازد و صبر میکند.
هنوز خيلي زوده ما كه سنّي نداريم؟
دختر از سن 17 تا 21 سال شور و هیجان دارد. اگر از این بگذرد بیشتر از دیدگاه عقل و منطق وارد ميشود و حالت افسردگی در دختر جوان ایجاد میشود. تحصیلات دارد، سنّش بالاست، ازدواج نکرده، به فرض که ازدواج کند، مادر شود، یک مادر افسرده و با روحیهی خمیده. آن شادابیهاي جواني را ندارد. اگر غریزه سرکوب شود پیامدهایش افسردگی و عصبانیت است. گاهی هم بیماریو جنون است. این پیامدها خیلی خطرناکند. مگر این که با نیروی ایمان بتواند غریزه را کنترل کند. با یاد خدا با بندگی و عبادت و با توجّه به وظایف اجتماعی و دینی جلوی سرکشی غریزه را بگیرد.
حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در سن 9 سالگی ازدواج کردند. علمای بزرگواری داریم که دخترانشان که به سن ازدواج میرسیدند شوهر میدادند حتّی در احوالات بعضی از علما نوشتهاند که وقتی دخترشان به حدّ ازدواج میرسید در جمع طلّاب میفرمودند: دختر من موقع ازدواجش رسیده و افرادی خواستگاری میکردند و ازدواج صورت میگرفتهاست. سن 15 تا 21 را مناسب ازدواج میدانم. خانوادهی من هم ازدواج را مهم میدانستند در دوازده سالگی ازدواج کردم و بعد به فکر تحصیل افتادم.
ازدواج یک امر مهمّی است. تحصیل هم مهم است امّا آن پیامدهای منفی که عدم ازدواج دارد عدم تحصیل ندارد؛ بنابراین ازدواج اهمّ است و ازدواج مقدّم بر تحصیل میشود.