خانم دکتر طوبی کرمانی مدافع ولی زمان

سمانه حکیمی

در تمام دوران‌ها، ولایت مورد هجمه‌ی دنیاطلباني بوده كه اهداف خود را در خطر مي‌ديدند. در این عرصه زنانی، قهرمانانه حضور پیدا کرده و مدافع حریم ولایت شدند.

يكي از آن زنان مجاهد، خانم طوبی کرمانی بود كه با تأسی به حضرت فاطمه زهرا س از بذل وجود خویش برای امام غایب و نایب حاضر ایشان دریغ نکرده و به معنای واقعی خود را مشمول «الذین بذلوا مُهَجَهم» کردند؛ چرا که ایشان در هر عرصه‌ای که وارد شدند کار را خالصانه در جهت پیشبرد اهداف نظام اسلامی و در راستای منویات ولی زمانشان به سرانجام رساندند و همواره در فرصت‌های مقتضی در جهت رشد و توسعه‌ی فکر و اندیشه‌ی جامعه‌ی نخبگانی کوشیده و آن‌ها را برای ساختن تمدن نوین اسلامی بر مبنای شناخت عقلانی معارف اسلام هدایت می‌کردند. (ر ک:کرمانی، تفکر ازیa و غیرA، پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی، بهار و تابستان 1397، ش 3، ص 9 تا 32؛https://www.noormags.ir/).

این بانوی فرهیخته اولین فیلسوف زن ایرانی بود که دوره‌ي دکترای خود را در رشته‌ی فلسفه و کلام اسلامی در دانشگاه تهران به پایان رساند. با این که رساله‌ی خود را در آمریکا انجام داده بود، اصرار داشت برای دفاع به ایران بیاید و در ایران فارغ التحصیل شود. پس از دفاع فوق دکترای خود به دانشگاه U.C.S.D و دانشگاه U.C.L.A  ایالت کالیفرنیا رفت. عنوان رساله‌ی دکترای ایشان «بررسی ماهیت و آنیت زمان در حکمت متعالیه و هنری برگسون» بود. ایشان اولین بانوی ایرانی دارای مدرک دکترای فلسفه بود (مرتضایی فرد، طوبی در بهشت، 25/6/99، ش۵۷۵۶، magiran.com).

ایشان مسئولیت‌های مهمی چون مشاور دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عضو کمیسیون بانوان و جوانان مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو شورای خیرین سلامت کشور، عضو شورای مرکزی شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، اولین زن رایزن علمی و فرهنگی در یونان، مدیر مسئول کتاب علمی پژوهشی «زنان»، مؤلف و مترجم برتر بین‌الملل دانشگاه تهران، مدیر کل سابق امور اجتماعی و ایرانیان خارج از کشور، عضو شورای سیاستگذاری زنان اهل بیت‰را در کارنامه‌ی پر تلاش خود دارد (خبرگزاری رسمی حوزه، 22/6/99، .(www.hawzahnews.com
ایشان چندین تألیف و ترجمه دارد و صدها مقاله به رشته‌ی تحریر درآورده‌است که از آن جمله می‌توان به «زمان از دو نگاه»، «خلق الاعمال: جبر و اختیار»، «مردم‌سالاری دینی و اخلاق و معنویت» و «فلسفه بافته‌ی خیال و وهم یا حاصل اندیشه‌ی بشر» اشاره کرد.

از جمله فعالیت‌های ایشان در طی زندگی با برکتشان در راستای دفاع از ولایت عبارت است از:

1-     هدایتگری در حج ابراهیمی

بانو کرمانی تبلیغ برای دین اسلام را محدود به مکان یا زمان خاصی نمی‌دانست؛ بلکه گستره‌ی نگاه ایشان، جهانی و بین‌المللی بود؛ یعنی در یک محدوده‌ي خاص مثلاً در بخش افریقایی یا عربی محدود نبود. بلکه خیلی وسیع، فکر می‌کرد و معتقد بود که ظرفیت فرهنگ تشیع و اهل‌بیت ع آن‌قدر است که مي‌تواند به تمام مناطق نفوذ کند و اگر نفوذ کرد اثر خودش را می‌گذارد. 

یکی از عرصه‌های فعالیت بانو کرمانی حضورشان در مراسم حج بعثه‌ی رهبری به عنوان هیئت علمی در گروه مبلغین زبان‌دان بود. ايشان به زبان فرانسه و انگلیسی مسلط بود و در جهت تبیین معارف اهل بیت ع به جامعه‌ي بین الملل خدمت مي‌كرد. در خاطره‌ای که از ایشان نقل شده، آمده است که بانو کرمانی همواره مشتاق بود افرادی که درصدد یافتن حقیقت هستند را از طریق برگزاری جلسات گفتگو و مناظره‌ی منطقی در نهایت صبر و تواضع همراه با اخلاص و رویی گشاده، به محبت اهل بیت ع و اعتقاد به حضرات معصومین ع دعوت کند. گاهي افراد با این برخورد شهادت به ولایت اهل بیت ع  را بر زبان جاری می‌کرد (استاد شایسته‌خوی، مدیریت مؤسسه‌ی علمی تحقیقی مکتب نرجس).

2-     تربیت دانشجویان

بانو کرمانی یکی از زنان فهیم و باسواد ایران زمین بود که همواره در عرصه‌ی تعلیم و تربیت، فعال و دغدغه‌مند بود. يكي از دغدغه‌های اين بانوي فرهيخته، تعلیم و تربیت دانشجویان بود؛ چرا که ایشان اعتقاد داشت روی دیگر دانایی، توانایی است (بیانات دکتر کرمانی در همایش تعلیم و تربیت با تأکید بر بیانیه‌ی گام دوم، مکتب نرجس، 19/5/98). به همین دلیل دلسوزی و فداکاری بی‌نظیری نسبت به دانشجویان داشت. به گونه‌ای که دائماً در حال انتقال تجربیات خود به آنان بود.

ایشان برای تربیت دانشجویانش دغدغه‌ي بسياري داشت و زمان زیادی را برای از سر راه برداشتن مشکلات ایشان چه از لحاظ درسی و چه از لحاظ روانی و گاه مشکلات مالی صرف می‌کرد، به حدی که در تمام لحظات حضورشان در دانشگاه همراه دانشجویان بودند و دغدغه‌ی دانشجو هیچ‌گاه از ذهنشان خارج نمی‌شد و حتی پس از بازنشستگی هم ادامه داشت (خاطرات دکتر باقری در یادبود چهلمین روز درگذشت دکتر کرمانی).

3-     دفاع جانانه از مکتب با رویکرد تقریبی

بانو کرمانی در حالی که نسبت به وحدت‌شکنان و متعصبان تفرقه‌انگیز شیعه، برخورد تند و شدید داشت، اما در فرصت معین در بیان حق و دفاع از مکتب اهل بیت ع ترسی نداشت و از بیان هیچ حرفی فروگذار نمي‌کرد. دفاع از مکتب اهل بیت ع  و رویکرد وحدت‌طلبانه میان مذاهب اسلامی، آموزه‌ای بود که استاد به خوبی از مکتب و سیره‌ی اهل بیت ع فراگرفته و به آن پایبند بود. در نقلی درباره‌ي ایشان آمده است:

«خانم دکتر کرمانی در گردهمایی علمی و فرهنگی بانوان جهان اسلام که در ترکیه برگزار شد حضور داشتند. موضوع سخنرانی استاد درباره‌ی روایتی از یکی از همسران پیامبر ص بود که برخی از علما به ویژه اهل سنت برای نفی حضور سیاسی زنان در حکومت بدان تمسک می‌کردند. استاد ضمن نقد سندی و دلالتی این روایت، مطلب علمی مستندی را طرح کردند که مورد توجه حاضران قرار گرفت.

نکته‌ی قابل‌توجه در این گردهمایی حضور شخصیتي سیاسی در جلسه‌ي اختتامیه بود که با استناد به روایتی در ستایش بلندنظری عُمَر، نسبت به خطا و اشتباه زنان به دفاع از او برخاست ولی خانم طوبی کرمانی علی‌رغم مخالفت نماینده‌ی سیاسی وقت ایران در ترکیه، ضمن تحکیم سندی و منابع متعدد این روایت با دقت نظر و شجاعت در فهم و استحکام دلایل به دفاع از ولایت امیرالمؤمنین  ع و نفی جایگاه عمر برخاستند» (پارسائیان،iqna.ir، 2/8//99).

4-     دغدغه‌ی نهادینه شدن مسأله‌ی ولایت فقیه

دکتر طوبی کرمانی دانش‌آموخته‌ی مکتب انقلاب و امام خمینی ره بودند كه اخلاص در کارها و رفتارشان نمود بسياري داشت. همه‌ی فعالیت‌های ایشان متوجه خداوند متعال بود و ولایت‌مداری جايگاه فوق‌العاده‌ی در زندگي ایشان  داشت. ایشان الگویی از یک زن مسلمان بود که انقلاب تربیت کرد (قراملکی، ۲۹/6/99؛https://iqna.ir/fa/news).

ایشان از نظر فکری و اعتقادی به شدت مطیع رهبر انقلاب بوده و معتقد بودند که مسأله‌ی ولایت فقیه باید در جامعه به خوبی دیده و تبیین شود (انسیه خزعلی، استاد دانشگاه الزهرا س).

منابع

1-     کرمانی، طوبی، تفکر ازیa و  غیرA ، پژوهش‌های تمدن نوین اسلامی، بهار و تابستان 1397، ش 3 .www.noormags.ir

2-     مرتضایی فرد، زینب ، طوبی در بهشت،  magiran.com، ۲۵‌شهریور۱۳۹۹، شماره‌ي ۵۷۵۶.

3-     خبرگزاری رسمی حوزه، 22/6/99، . www.hawzahnews.com

4-      بیانات دکتر کرمانی در همایش تعلیم و تربیت با تأکید بر بیانیه‌ی گام دوم، مکتب نرجس، 19/5/98.

5-     خاطرات دکتر باقری در یادبود چهلمین روز درگذشت دکتر کرمانی.

6-     پارسائیان، محمد، بانوی تشنه حقیقت؛ الگوی دفاع از مکتب و تقریب مذاهب، iqna.ir،  2/8/99.

7-     فرامرز قراملکی، احد ، ۲۹/6/99،.iqna.ir/fa/news

شماره نشریه:  شمیم نرجس شماره 41